موسسه حامی

زینب تمسکی

رشتۀ معماری

| شرکت در کنفرانس بین‌المللی DOT دانشگاه فرای، برلین

شروع زندگی‌ نخستم زمانی بود که دیگر می‌توانستم بخوانم و دریچه‌ای به بی‌نهایت به رویم باز کرده بودند. روزهایم از انتظار برای پر شدن با خواندن دیگران یا گوش کردن به نوارهای پرشده مادر یا آزمایش‌های شگفت‌انگیز پدر تبدیل شد به سرک کشیدن در  کتاب‌هایی که در اتاق کتابخانه بود. از میان فوامیل هم آنها که کتابخانه پر و پیمان‌تری داشتند را بیشتر دوست داشتم. تقریبا همه چیز می‌خواندم. شعر و داستان و ادبیات، پزشکی، روانشناسی، فلسفه، فیزیک و نجوم، کل صفحات متنوع روزنامه‌ها و مجلات، … . به سختی می‌توانستم علاقه‌ام را محدود به یک حوزه کنم. در آن سال‌ها الگوی زندگی‌ام ابن سینا بود. دبیرستان از راه حذفِ گزینه رشته ریاضی را انتخاب کردم. یگانه نمونه‌دولتی شهر گرایش علوم انسانی نداشت و اجبار به حفظ کردن را هم در رشته تجربی دوست نداشتم. حتما این گرایش جمعی هم موثر بود که بچه‌زرنگ ها در آن دهه ریاضی می‌خواندند. احتمالا برای همین بود که در مراحل استانی المپیاد ادبیات رتبه برتر را آوردم اما تا مطلع شدم یگانه امتیازِ مرحله آخر خواندن ادبیات در دانشگاه است؛ از شرکت منصرف شدم. انتخاب رشته‌ام بر اساس این مشوق بود که می‌شنیدم معماری مجموعی از علوم و فنون و هنرهاست. در نخستین همایش دانشجویی کشوری معماری که به همت سال‌بالایی‌ها و همکاری ما برگزار شد، سردبیر خبرنامه بودم. دریافت جایزه معماری میرمیران در سال ۱۳۸۶ برایم انگیزه‌بخشی قوی بود. از سال سوم دانشگاه، به همراه چند تن از دوستان، انجمن معماران شهر را در قالب سازمانی مردم نهاد ثبت کردیم. ماحصلش از یک سو نخستین مجله اینترنتی معماری و شهرسازی بود که هر ماه منتشر می‌شد و از طرفی برگزاری همایش‌ها و کارگاه‌ها و بازدیدها برای آشنایی دانشجویان و معماران و مسئولان با تاریخ غنی و بافت تاریخی و شناخت مسائل و معضلات جاری شهر. پیوند میان دانش آکادمیک و بدنه اجتماع از همین زمان دغدغه جدی‌ام بود و نوشتنم در این سال‌ها برای روزنامه‌های غیرتخصصی و وبگاه‌ها در همین راستا.

خبر از وجود گرایشی در حوزه علوم انسانی ذیل رشته معماری و درنتیجه ورود به دوره مطالعات معماری ایران نقطه عطف دوم زندگی‌ام شد. سالهای نخست ورودم نظیر پاگذاشتن به باغی خرم از پس فرسنگها بیابان بود. آنچه ملزم به آن بودم کار محسوب نمی شد: خواندن و نوشتن در حوزه‌ای که وسعتش به سبب میان‌رشتگی نامحدود می‌نمود.  از سال ۱۳۹۱ تدریس در دانشگاه‌ را آغاز و هم‌زمان شروع به همکاری با موسسات پژوهشی کردم. دامنه موضوعی کارهایم، چاپ‌شده و چاپ‌نشده، وسیع اما عمدتا در حوزه تاریخ و تئوری، فلسفه و مطالعات معاصر معماری و شهرهای ایران و جهان اسلام است.

در این امید که دوره دکتری در دانشگاه شهید بهشتی تهران برایم تداوم همان تجربه دوره مطالعات این دانشگاه خواهد بود؛ وارد دوره دکتری معماری‌، در نبود گرایشی دیگر،  شدم. از همان ابتدا برای جبران کمبودهای دوره شروع به برقراری ارتباط با مجامع علمی خارج از ایران طی مکاتباتی دامنه‌دار با دانشوران حوزه‌های تاریخ هنر و معماری کردم. دانش حاصل از این مکاتبات و شرکت در کنفرانس‌ها و دوره‌های برخط نقطه عطف زندگی پژوهشی‌ام را رقم زد و مرا با مفروضات نانوشته و الگوهای فکری متنوع حوزه مطالعات خاورمیانه، ایران‌شناسی، تاریخ هنر اسلامی و تاریخ و تئوری معماری آشنا کرد. نتیجه‌اش عرضه نتایج رساله‌ام در یکی از برترین مجلات حوزه تاریخ هنر اسلامی و در سمینارهایی چون هنر اسلامی دانشگاه هاروارد و مجموعه صحبت دانشگاه ییل بود. با دو استاد مشاورم از دانشگاه‌های برتر امریکا و انگلیس از همین طریق آشنا شدم. شرکت در کنفرانس DOT در Freie Universität که به حمایت موسسه حامی ممکن می‌شود؛ حلقه ارتباط مرا با آکادمیای به اصطلاح غربی، این بار با آشنایی با فضای حوزه علوم انسانی در اروپا و به ویژه آکادمیای آلمانی‌زبان، تکمیل می‌کند.

مسیری که برای فهم چگونگی پیوند تحقیقم با بدنه علوم انسانی خارج از ایران و چاپ و عرضه نتایج در سطح جهانی طی کردم زمان‌بر و سنگلاخ بود. امیدوارم با انتقال تجربه‌ام به دیگران از راه‌های مختلف این مسیر را برای آنان هموارتر کنم.

گفتگوی موثر و شکل‌بخشی به گفتمانی عمومی در باب دستاوردهای پژوهش‌ها مهم‌ترین رکن حوزة علوم انسانی در اروپا-امریکاست که دست کم در حوزه تاریخ هنر و معماری در ایران بسیار کم‌رنگ است. اجتماع ایران، به ویژه در عصر حاکمیت رسانه دیجیتال و با تنوع گسترده محتواهای نادقیقِ به-آسانی-در-دسترس، نیاز به دانشوران علوم انسانی، راه‌بران خرد و حافظه جمعی، برای گفتگویی موثر و به زبان ساده دارد. هدف دورم دامن زدن به چنین گفتگویی، با عرضه نتایج پژوهشم در قالب روایت‌های همه‌فهم، و برداشتن قدم‌هایی هرچند کوچک در راه اهدافی بزرگ است.

زینب تمسکی

رشتۀ معماری

شرکت در کنفرانس بین‌المللی DOT دانشگاه فرای، برلین